Narsisizm: Narsistik Kişilik Bozukluğu
Narsisistik kişilik bozukluğu - çeşitli kişilik bozukluklarından biri - insanların kendi önemlerine dair abartılı bir duyguya sahip oldukları, aşırı dikkat ve hayranlığa derin bir ihtiyaç duydukları, sorunlu ilişkiler ve başkalarına empati eksikliği duydukları zihinsel bir durumdur. Ancak bu aşırı güven maskesinin ardında, en ufak bir eleştiriye karşı savunmasız olan kırılgan bir özgüven yatmaktadır.
Narsistik bir kişilik bozukluğu, ilişkiler, iş, okul veya mali işler gibi hayatın birçok alanında sorunlara neden olur. Narsistik kişilik bozukluğu olan insanlar, hak ettiklerine inandıkları özel iyilikler veya hayranlık görmedikleri zaman genellikle mutsuz ve hayal kırıklığına uğrayabilirler. Narsistik kişilik bozukluğuna sahip kişiler yaşamlarındaki ilişkileri tatmin edici bulmamaya eğimli olabilirler. Öte yandan etraflarındaki kişiler de bu bozukluğa sahip kişilerin çevresinde olmaktan hoşlanmayabilirler.
Narsistik kişilik bozukluğunun tedavisi, konuşma terapisi (psikoterapi) etrafında şekillenir.
Semptomlar
Narsistik kişilik bozukluğunun belirti ve semptomları ile semptomların şiddeti kişiden kişiye değişiklik gösterir. Bozukluğu olan kişiler şunları yapabilir:
Abartılı bir özgüven duygusuna sahip olmak
Kişinin kendi adına algıladığı yüksek statüyü yansıtan özel muamele beklentisi
Takdir veya hayranlık açlığı
Sürekli ilgi odağı olma arzusu
Bunu garanti eden başarılar olmasa bile sürekli üstün olarak tanınmayı beklemek
Başarıları ve yetenekleri abartmak
Başarı, güç, parlaklık, güzellik veya mükemmel eş hakkındaki fantezilerle meşgul olmak
Üstün olduklarına ve yalnızca eşit derecede özel insanlarla ilişki kurabileceklerine inanmak
Sosyal ortamlarda konuşmaları tekeline almak ve bu bağlamda diğer insanları küçümsemek
Kendi beklentilerine sorgusuz sualsiz uyum beklemek
Kendi menfaatleri için başkalarını kullanmak
Başkalarının ihtiyaçlarını ve duygularını tanımada yetersizlik veya isteksizlik duymak
Başkalarını kıskandırmaya çalışmak ve başkalarının onları kıskandığına inanmak
Kendini beğenmiş ve gösterişçi görünerek kibirli veya küstah davranmak
Her şeyin en iyisine sahip olmakta ısrar etmek - örneğin, en iyi araba veya ofis…
Aynı zamanda, narsistik kişilik bozukluğu olan kişiler, eleştiri olarak algıladıkları herhangi bir şeyi idare etmekte güçlük çekerler ve şunları yapabilirler:
Özel muamele görmedikleri zaman sabırsız veya öfkeli hale gelirler
Kişilerarası iletişimde önemli problemler yaşar ve karşılarındakini kolayca küçümserler
Öfke veya küçümseme ile tepki verebilir ve diğer kişiyi küçümsemeye çalışarak kendilerini üstün göstermeye çalışabilirler
Duyguları ve davranışları düzenlemekte güçlük çekerler
Stresle başa çıkma ve değişime uyum sağlama konusunda büyük sorunları yaşarlar
Mükemmeliyetten yoksun olduklarını düşündüklerinde depresif ve karamsar hissederler
Güvensizlik, utanç, savunmasızlık ve aşağılama gibi gizli hislere sahiptirler
Ne zaman psikolojik destek almak gerekir?
Narsistik kişilik bozukluğu olan kişiler, herhangi bir şeyin yanlış olabileceğini düşünmek istemeyebilirler, bu nedenle tedavi aramaları olası olmayabilir. Tedavi ararlarsa, muhtemelen depresyon belirtileri, uyuşturucu veya alkol kullanımı ya da başka bir zihin sağlığı sorunu olabilir.
Kişiliğinizin narsisistik kişilik bozukluğuyla ortak olan yönlerini fark ederseniz veya üzüntüden bunalmış hissediyorsanız, güvenilir bir zihin sağlığı uzmanına ulaşmayı düşünün. Doğru tedaviyi almak hayatınızı daha tatmin edici ve eğlenceli hale getirmeye yardımcı olabilir.
Nedenleri
Narsisistik kişilik bozukluğuna neyin sebep olduğu bilinmemektedir. Kişilik gelişimi ve diğer zihin sağlığı bozukluklarında olduğu gibi, narsistik kişilik bozukluğunun nedeni de oldukça karmaşıktır. Narsistik kişilik bozukluğu şunlarla bağlantılı olabilir:
Çevre ― ebeveyn-çocuk ilişkilerinde aşırı hayranlık veya çocuğun deneyimine yeterince uyum sağlamayan aşırı eleştiri ile uyumsuzluklar
Genetik ― kalıtsal özellikler
Nörobiyoloji ― beyin ile davranış ve düşünme arasındaki bağlantı
Risk faktörleri
Narsistik kişilik bozukluğu erkekleri kadınlardan daha fazla etkiler ve genellikle gençlerde veya erken yetişkinlikte başlar. Unutmayın ki bazı çocuklar narsisizm özellikleri gösterse de, bu sadece yaşlarına özgü olabilir ve bu narsisistik kişilik bozukluğu geliştirmeye devam edecekleri anlamına gelmez.
Narsisistik kişilik bozukluğunun nedeni bilinmemekle birlikte, bazı araştırmacılar biyolojik olarak savunmasız çocuklarda aşırı korumacı veya ihmalci ebeveynlik tarzlarının bir etkisi olabileceğini düşünüyor. Genetik ve nörobiyoloji, narsisistik kişilik bozukluğunun gelişiminde de rol oynayabilir.
Komplikasyonlar
Narsistik kişilik bozukluğunun komplikasyonları ve bununla birlikte ortaya çıkabilecek diğer durumlar şunları içerebilir:
İlişki zorlukları
İş veya okuldaki sorunlar
Depresyon ve kaygı
Fiziksel sağlık sorunları
Uyuşturucu veya alkol kötüye kullanımı
İntihar düşünceleri veya davranışı
Önlem
Narsistik kişilik bozukluğunun nedeni bilinmediğinden, durumu önlemenin bilinen bir yolu yoktur. Ancak şunlar yardımcı olabilir:
Çocukluk çağı zihin sağlığı sorunları için mümkün olan en kısa sürede tedavi olunması
Anlaşmazlıklar veya duygusal sıkıntılarla iletişim kurmanın veya başa çıkmanın sağlıklı yollarını öğrenmek için aile terapilerine katılmak
Ebeveynlik kurslarına katılmak ve gerekirse terapistlerden veya sosyal hizmet uzmanlarından rehberlik almak
Not: Bu içerik yalnızca bilgi amaçlı olarak hazırlanmıştır ve hiçbir şekilde terapinin yerini tutmaz. Bu sitedeki hiçbir içerik, doğrudan tıbbi tavsiye yerine kullanılmamalıdır. Psikolojik sağlığın fiziksel sağlık sorunlarını da etkileyebileceğine dikkat edin. Psikolojik durumunuzun yönetilmesinin zor olduğunu fark ederseniz, lütfen profesyonel yardım almayı düşünün.
Kaynakça:
Narcissistic personality disorder (Mayo Foundation for Medical Education and Research)
Narcissism (Psychology Today)